Utwór niedokończony jako utwór
Blog

Skontaktuj się z nami

16-05-2022
Photo representing the subject of the blog

Najpopularniejsze posty

Zapisz się do Newslettera

Wyślij



Pojęcie utworu i utwór niedokończony


Pojęcie utworu zostało ujęte w art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (zwanej dalej ustawą). W przepisie tym zawarto następującą dyspozycję: przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).


Z powyższego wynika wprost, że każdy utwór zawiera w sobie trzy elementy. Mianowicie chodzi tutaj o:

  • przejaw działalności twórczej;
  • indywidualny charakter;
  • ustalenie w jakiejkolwiek postaci.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę na art. 1. ust. 3 ustawy, w którym postanowiono, iż utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Co ważne, również w orzecznictwie można znaleźć poglądy, z których wynika wprost, że utwór niedokończony również podlega ochronie prawnej. Dla przykładu Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 kwietnia 1973 r. (sygn. akt I CR 91/73) zaznaczył, iż utwór artystyczny staje się przedmiotem prawa autorskiego już wtedy, kiedy następuje jego ustalenie, tj. gdy przybierze jakąkolwiek postać, choćby nietrwałą, jednak o tyle stałą, żeby treść i cechy utworu wywierały efekt artystyczny. Za utwór nie może być uznany jedynie opis przyszłego, mogącego hipotetycznie powstać utworu.


Kiedy utwór staje się objęty ochroną?


Z punktu widzenia ochrony prawnej istotną kwestią jest ustalenie utworu, czyli zdecydowanie przez twórcę o nadaniu mu ostatecznej formy. Drugą ważną rzeczą jest przedstawienie utworu publicznie. Oznacza to, że musi on zostać zaprezentowany co najmniej jednej osobie. Istotne jest, że utwór nie musi zostać zapisany, wystarczy na przykład go wygłosić w formie wykładu. Niemniej jednak zapis zdecydowanie ułatwia ewentualne dochodzenie roszczeń na gruncie prawa autorskiego.


Zostało już wcześniej wspomniane, że ochroną objęty jest także utwór niedokończony. Wynika to wprost z art. 1. ust. 3 ustawy. W praktyce oznacza to, że wystarczy na przykład rozpocząć pisać książkę, malować obraz czy też przygotowywać program komputerowy, aby znalazł się on pod ochroną. Widać zatem, że zakres ochrony prawnej jest niezwykle szeroki.


Ochrona wynikająca z przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie jest zróżnicowana dla utworów ukończonych i jeszcze nieukończonych. Nie muszą być one nawet zapisane na żadnym nośniku. Co więcej, jest to wprost podkreślone w art. 1. ust. 3 tejże ustawy. Reguły te obowiązują wszystkich twórców, w tym również programistów oraz twórców różnego rodzaju systemów komputerowych.