Ostatnim już sposobem na uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika jest postępowanie sanacyjne, które sprowadza się do przeprowadzenie działań sanacyjnych przy jednoczesnym zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Owe działania sanacyjne to czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją. Do działań tych będziemy mogli zaliczyć zatem wszystkie czynności, które prowadzą do obniżenia kosztów działalności, w tym także zwolnienia pracowników, czy też odstąpienie od nierentownych kontraktów.
Jeżeli Sąd uwzględni wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego, to co do zasady odbierze dłużnikowi zarząd nad przedsiębiorstwem i wyznaczy zarządcę. Jeżeli natomiast skuteczne przeprowadzenie postępowania sanacyjnego wymaga osobistego udziału dłużnika lub jego reprezentantów, a jednocześnie dają oni gwarancję należytego sprawowania zarządu – sąd może zezwolić dłużnikowi na dalsze bieżące kierowanie przedsiębiorstwem.
W pierwszym przypadku dłużnik wydaje zarządcy cały swój majątek oraz dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Dodatkowo, dłużnik ma obowiązek udzielać sędziemu-komisarzowi i zarządcy wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku i działalności. Z dniem otwarcia postępowania sanacyjnego, mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika stają się masą sanacyjną.
W trakcie postępowania sanacyjnego zarządca w porozumieniu z dłużnikiem składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny, w którym wskazuje te czynności prawne i faktyczne, które należy podjąć w celu poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i które mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań. Jednocześnie składa on sędziemu-komisarzowi spis wierzytelności. Po zrealizowaniu całości lub części planu restrukturyzacyjnego zwoływane jest zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem. Postępowanie zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o odmowie zatwierdzenia układu przez sąd.
