Wraz z początkiem 2023 roku weszły w życie znowelizowane przepisy prawa konsumenckiego. Co ważne, regulacje te odnoszą się zarówno do tradycyjnego handlu, jak i do transakcji zawieranych w Internecie. Konsumenci zyskali uprawnienia, które pozwolą zapewnić im większą ochronę. Co dokładnie się zmieniło?
Nowelizacja prawa konsumenckiego
W dniu 1 stycznia 2023 roku moc prawną uzyskały nowelizacje ustawy z dnia 4 listopada 2022 roku o prawach konsumenta, ustawy Kodeks cywilny oraz ustawy Prawo prywatne międzynarodowe. Stanowią one implementację dwóch unijnych dyrektyw – tak zwanej cyfrowej i towarowej oraz w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów.
Warto zwrócić uwagę, iż na mocy nowych przepisów konsumenci zyskali uprawnienia do korzystania z rękojmi za wady treści i usług cyfrowych. Wymusiło to podjęcie zmian przez właścicieli serwisów internetowych.
Rękojmia po nowemu
W związku z nowelizacją Kodeksu cywilnego regulacje dotyczące konsumentów i ich uprawnień zostały przeniesione do ustawy o prawach konsumentów. Tam też znalazły się nowe przepisy.
Jeżeli zaś chodzi o szczegóły nowelizacji, należy zwrócić uwagę, iż przepisy Kodeksu cywilnego nie mają teraz zastosowania do umów, których stroną są konsumenci. Co więcej, takie pojęcia jak wady fizyczne i wady prawne zostały zastąpione niezgodnością towaru z umową. Zaostrzeniu uległa odpowiedzialność przedsiębiorcy za brak zgodności towaru z umową. Otóż będzie on mógł się od niej uwolnić wyłącznie w razie poinformowania konsumenta o tym, że dana cecha towaru odbiega od wymogów. Ważne jest również to, że konsument musi taką informację przyjąć i zaakceptować. Zmiany nie ominęły także terminów przedawnienia. Dotychczasowy roczny termin został zastąpiony ogólnymi rozwiązaniami, co oznacza, że w niektórych przypadkach roszczenie przedawnieni się dopiero po upływie 6 lat. Do dwóch lat wydłużono z kolei termin, w którym można zgłosić wady towaru istniejące już w chwili zakupu.
Na mocy nowych przepisów uporządkowane zostały uprawnienia konsumenta przysługujące mu z tytułu rękojmi. Otóż jeżeli dana reklamacja jest pierwszą, wówczas może on domagać się naprawy towaru albo jego wymiany. Gdyby natomiast przedsiębiorca odmówił usunięcia wady albo wymiany towaru, konsument może odstąpić od umowy.
To jeszcze nie wszystko, albowiem konsument może wstrzymać się z zapłatą do chwili wykonania przez sprzedawcę jego określonych obowiązków. Ponadto wszelkie odpowiedzi na stanowisko konsumenta muszą zostać przedstawione przez przedsiębiorcę w terminie 14 dni.
Obowiązki właścicieli portali
Zgodnie z nowymi przepisami właściciele portali internetowych powinni informować konsumentów o aktualizacjach oprogramowania i zabezpieczenia treści lub usług cyfrowych, a także o skutkach ich braku. Niezwykle interesująca w praktyce może być natomiast możliwość reklamowania wad usług cyfrowych, na przykład transmisji z wydarzeń sportowych. Jeżeli bowiem wcześniej dana osoba wykupiła dostęp do transmisji i z jakichś względów miały miejsce usterki, wówczas może ona żądać obniżenia ceny, a nawet odstąpić od umowy.
Zmiana w pojęciu konsumenta
Dotychczas status konsumenta przysługiwał wyłącznie osobom fizycznym. Od 2023 roku może zostać za niego uznana również osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, jeżeli zawiera ona umowę, która ma związek z tą właśnie działalnością, gdy z jej treści wynika, iż nie ma ona charakteru zawodowego dla przedsiębiorcy.
Prawo konsumenckie jest dziedziną, z którą ma do czynienia każdy w codziennym życiu. Wszelkie zmiany w tym zakresie dotykają więc milionów osób, stąd też powinny być odpowiednio przemyślane. Wprowadzone w 2023 roku zmiany budzą pewne obawy prawników, które dotyczą ewentualnego chaosu w działaniu platform sprzedażowych. Ich właściciele musieli bowiem je dostosować do nowych regulacji, co wiązało się także z kosztami.