Osoby, które są samotnymi rodzicami, mogą korzystać z różnego rodzaju wsparcia ze strony państwa. Jednym z nich jest preferencyjne rozliczanie podatku dochodowego (PIT). W tym kontekście warto zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie o sygnaturze I SA/Sz 217/24.
Czego dotyczyła sprawa?
W przedmiotowej sprawie ojciec dziecka wniósł o wydanie interpretacji podatkowej w styczniu 2024 r. W uzasadnieniu wskazał on, że prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą oraz pobiera rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podał również, że jest osobą samotną, rozwiedzioną bez orzekania o winie i ma dwóch małoletnich synów nieosiągających żadnych dochodów.
Sąd rodzinny pozostawił pełnię władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, przy czym ustalił stałe miejsce zamieszkania dzieci przy matce. Z kolei wobec ojca zasądzono alimenty na synów, a ponadto matka pobiera świadczenie z programu 800 plus, dawniej 500 plus.
Wnioskodawca wskazał także, iż od listopada 2021 r. nie mieszka już z byłą żoną, a opiekę nad dziećmi każde z nich sprawuje oddzielnie. Z tego względu każdy z rodziców ponosi oddzielnie koszty utrzymania dzieci.
Wnosząc o interpretację podatkową, mężczyzna chciał uzyskać potwierdzenie, że przysługuje mu prawo do preferencyjnego rozliczania się z podatku dochodowego za 2023 r. i lata następne, jako osobie samodzielnie wychowującej dzieci. Zastanawiał się również, czy może dokonać korekty zeznania za 2023 r.
Co na to fiskus?
Udzielając odpowiedzi, fiskus powołał się na zmiany przepisów o PIT wprowadzone nowelizacjami z dnia 29 października 2021 r. oraz z dnia 9 czerwca 2022 r. Otóż zdaniem urzędników w art. 6 ust. 4c ustawy o PIT zdefiniowano pojęcie osoby samotnie wychowującej dziecko, aby nie wzbudzało ono wątpliwości interpretacyjnych. Zgodnie z przepisami bowiem prawo do referencyjnego opodatkowania dochodów przysługuje jedynie temu z rodziców, który samotnie wychowuje dzieci.
Ponadto fiskus wskazał na art. art. 6 ust. 4f ustawy o PIT, w myśl którego preferencyjny sposób opodatkowania nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również, gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
Urzędnicy zauważyli, że zarówno wnioskodawca, jak i jego była żona, zajmują się wychowaniem dzieci. Jest to niezwykle istotne, albowiem w takiej sytuacji w świetle art. 6 ust. 4c oraz art. 6 ust. 4f ustawy o PIT wnioskodawcy nie można uznać za osobę samotnie wychowująca dziecko. Zatem preferencyjne rozliczenie nie przysługuje ojcu w tej sytuacji.
Wyrok WSA
Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Stwierdził on, że wykładnia spornego art. 6 ust. 4c ustawy o PIT nie pozwala na ograniczenie statusu samotnego rodzica wyłącznie do tych wychowujących dzieci bez wsparcia drugiego z rodziców. Sąd podkreślił, iż w przepisie wskazano jedynie, że rodzic, który pragnie skorzystać z preferencyjnego rozliczenia, musi w roku podatkowym samotnie wychowywać dzieci.
Według WSA w Szczecinie w przypadku, gdy rozwiedziony rodzic nie wykonuje w tym samym czasie i w tym samym miejscu czynności, przy współudziale drugiego, składających się na proces jego czynności wychowawczych, to nieuprawnione jest twierdzenie, że robi to wspólnie z drugim rodzicem.
Rozwód a preferencje podatkowe samotnych rodziców
W przedmiotowej sprawie WSA podkreślił, że o wspólnym wychowywaniu dzieci nie decyduje posiadanie przez oboje rodziców pełni władzy rodzicielskiej. Zatem skorzystanie z preferencyjnego rozliczania podatku dochodowego możliwe jest przy spełnieniu przewidzianych prawem warunków.
Sąd zwrócił uwagę, iż interpretacja dokonana przez fiskusa była sprzeczna z wykładnią celowościową i systemową. Co więcej, tego typu regulacje tworzone są w celu realizacji konstytucyjnej polityki prorodzinnej. Z tego względu ustawodawca nie powinien uzależniać preferencji podatkowych od wyeliminowania jednego z rodziców z opieki i wychowania dzieci.
Rodzicom, którzy samotnie wychowują dzieci, przysługują różne preferencje. Jest to forma wsparcia ze strony państwa. Niekiedy jednak organy podatkowe interpretują prawo w sposób niekorzystny dla samotnych rodziców. Wyrok, który zapadł przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Szczecinie, stanowi potwierdzenie, że warto walczyć o swoje.
Potrzebujesz prfesjonalnej porady prawnej z zakresu prawa podatkowego?
Sprawdzam ofertę kancelarii
