Prezes spółki z o.o., który objął swą funkcję w 2010 r. i sprawował ją przez trzy dni, został skazany wyrokiem nakazowym za nieodprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy za okres od stycznia do grudnia 2009 r. Orzeczenie to wzbudziło poważne wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich, który złożył skargę kasacyjną w sprawie.
Odpowiedzialność w spółce z oo
Prezes spółki z o.o. został oskarżony o to, że w 2009 r. nie wywiązał się z ustawowego obowiązku i nie wpłacił w ustawowym terminie pobranych zaliczek w łącznej kwocie ponad 12,8 tys. zł na podatek dochodowy od osób fizycznych. Sprawa dotyczy okresu od stycznia do grudnia 2009 r.
Sąd Rejonowy wydał w dniu 12 września 2011 r. wyrok nakazowy. Na jego mocy uznał oskarżonego za winnego zarzucanego mu przestępstwa skarbowego i wymierzył karę grzywny w wymiarze 40 stawek dziennych po 50 zł. Co więcej, sąd zasądził 290 zł tytułem opłaty i kosztów.
Prezes spółki z o.o. nie wniósł sprzeciwu od wyroku nakazowego. W ten sposób orzeczenie to uległo uprawomocnieniu.
Skarga kasacyjna RPO
Rzecznik Praw Obywatelskich złożył skargę kasacyjną w przedmiotowej sprawie na korzyść oskarżonego. Mianowicie zarzucił on rażące naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia. Chodzi tutaj o art. 500 § 1 i § 3 Kodeksu postępowania karnego (KPK) w zw. z art. 113 § 1 Kodeksu karnego skarbowego (KKS). Naruszenie to polegało na przyjęciu, że okoliczności przypisanego skazanemu czynu i jego wina nie budzą wątpliwości, co w konsekwencji doprowadziło do wydania na posiedzeniu w dniu 12 września 2011 r. wyroku nakazowego. Tymczasem w świetle zgromadzonego materiału dowodowego zarówno wina, jak i okoliczności czynu zarzuconego skazanemu, budziły poważne wątpliwości, co winno skutkować skierowaniem sprawy do rozpoznania na rozprawie, w celu wyjaśnienia wszystkich istotnych dla merytorycznego rozstrzygnięcia okoliczności.
Zgodnie z art. 77 KKS płatnik, który nie wpłaca pobranego podatku w terminie, może podlegać grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat trzech. Przedmiotowa sprawa dotyczyła indywidualnej odpowiedzialności, a RPO zaznaczył, że w przypadku spółek, odpowiedzialność zazwyczaj spoczywa na członkach zarządu, zwłaszcza prezesie. Zaznaczył przy tym, że w tym przypadku prezes zarządu objął funkcję dopiero w dniu 28 października 2010 r. Z tego względu nie można mu przypisać odpowiedzialności za wcześniejsze zaległości podatkowe spółki. Co więcej, dokumenty nie wskazywały, aby oskarżony pełnił on inną funkcję związaną z tymi obowiązkami przed objęciem stanowiska prezesa.
Jakie ryzyko ciąży na byłym prezesie spółki?
Urząd skarbowy, jako oskarżyciel publiczny argumentował, że nowy prezes powinien być świadomy sytuacji finansowej spółki. Rzecznik Praw Obywatelskich podkreślił jednak, że przejęcie funkcji prezesa nie oznacza automatycznej odpowiedzialności w spółce z oo za wcześniejsze działania lub zaniechania. W związku z powyższymi wątpliwościami i brakiem jednoznacznych ustaleń konieczne było przeprowadzenie pełnego postępowania dowodowego, co wykluczało wydanie wyroku nakazowego.
Wyrok nakazowy umożliwia szybkie skazanie oskarżonego, jeżeli okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości. W przedmiotowej sprawie tak jednak nie było. Sąd bowiem przyjął, że oskarżony odpowiada za czyn, który mu zarzucony, tymczasem kwestia ta była zdecydowanie bardziej złożona. Dopiero interwencja Rzecznika Praw Obywatelskich sprawiła, że sprawą zajmie się Sąd Najwyższy, co stanowi nadzieję na zmianę zapadłego orzeczenia.
Jeśli pełnisz funkcję członka zarządu i potrzebujesz pomocy prawnej, zapraszamy do kontaktu.
Sprawdzam ofertę kancelarii
