Granice pomiędzy światem realnym i wirtualnym w ostatnich latach coraz mocniej się zacierają. Proces ten znacznie przyspieszyła pandemia koronawirusa, która sprawiła, że wiele osób zaczęło ograniczać kontakty z innymi osobami, także te służbowe. Czy w związku z tym można zawrzeć umowę na odległość? Jak to zrobić, aby zachowała ona moc prawną?

W jaki sposób można zawrzeć umowę na odległość?

Istnieje kilka sposobów zdalnego zawarcia umowy. Nie każdy z nich sprawdzi się w każdej sytuacji, jednakże to bardziej złożona kwestia, która zostanie omówiona za chwilę. Otóż umowa na odległość może zostać zawarta w następujące sposoby:

• poprzez wymianę plików opatrzonych kwalifikowanym podpisem elektronicznym;
• poprzez wymianę zeskanowanych dokumentów, które zostały uprzednio podpisane przez strony kontraktu;
• poprzez przesłanie wiadomości e-mail;
• poprzez rozmowę za pośrednictwem komunikatora internetowego lub wymianę wiadomości typu SMS.

Należy zwrócić uwagę, że istnieją umowy, które muszą zostać zawarte w formie przewidzianej przez prawo. W przeciwnym razie będą one po prostu nieważne.

Jakie są wymagane prawem formy zawierania umów?

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego w polskim prawie występuje kilka form, jakie są wymagane dla różnego rodzaju kontraktów. Wśród nich można wyróżnić:

• formę pisemną – strony podpisują daną umowę, która wcześniej została sporządzona na papierze; nic nie stoi na przeszkodzie, aby tego typu kontrakt zawrzeć zdalnie, ponieważ przygotowany dokument można następnie przesłać za pośrednictwem poczty lub kuriera; co więcej, w celu złożenia podpisu można użyć również specjalnej aplikacji lub tabletu z rysikiem, jak mato miejsce w przypadku pokwitowania odbioru listu poleconego;
• formę elektroniczną – strony składają oświadczenie woli w formie elektronicznej, które jest opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym; przykładami takich kontraktów są: umowa o pracę, umowa o przeniesienie praw własności intelektualnej czy też umowa leasingu;
• formę dokumentową – jest to najprostszy z możliwych typów kontraktów, który wymaga jedynie złożenia przez strony oświadczenia woli; może się ono dokonać na przykład za pomocą poczty elektronicznej, wiadomości wysłanych za pomocą internetowego komunikatora lub zaznaczenie właściwego pola w formularzu na stronie internetowej; forma ta doznaje jednak wielu ograniczeń ze strony prawa, ponieważ nie można jej stosować na przykład przy zawieraniu umów o przejęcie długu, zakaz konkurencji, przeniesienia praw autorskich i wielu innych.

Jak już zostało wcześniej wspomniane, niezachowanie formy wymaganej przez prawo skutkuje nieważnością umowy. Co ważne, nie stoi to w sprzeczności z zasadą swobody umów, która obowiązuje w polskim prawie. W ten sposób ustawodawca zadbał o ochronę interesów osób zawierających niektóre kontrakty.

Czy można odstąpić od umowy zawartej przez Internet?

Gwałtowny rozwój handlu elektronicznego, jaki nastąpił w ostatnich latach, doprowadził do tego, że coraz więcej osób jest świadomych przysługujących im praw w związku z dokonywaniem tego rodzaju transakcji. Jednym z takich uprawnień jest możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość w terminie 14 dni od jej zawarcia. Czy tego rodzaju rozwiązanie istnieje także w przypadku innych kontraktów?

Jeżeli chodzi o na przykład o umowę o pracę, umowę zlecenie bądź umowę o dzieło, które są zawierane na odległość, tego rodzaju uprawnienie nie przysługuje żadnej ze stron. Oczywiście istnieje możliwość rozwiązania kontraktu, jednakże dokonuje się ono w sposób przewidziany w przepisach albo w postanowieniach umowy. Z tego względu nie należy zawierać umów sposób pochopny, warto dokładnie zapoznać się z poszczególnymi ich zapisami.

Zawieranie umów na odległość stało się dla wielu osób codziennością w okresie pandemii koronawirusa. Praktyka pozwala zachować nie tylko dystans społeczny, ale nierzadko wiąże się również z oszczędnością czasu. Należy jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach przewidzianych prawem, aby zawarty kontrakt wywoływał pożądane skutki prawne.