Każdemu twórcy przysługują prawa autorskie do stworzonego utworu. Reguła ta dotyczy również twórców oprogramowania komputerowego. Pojawia się tutaj jednak problem zatrudnienia twórcy na umowę o pracę. Komu w takiej sytuacji przysługują prawa autorskie – osobie, która stworzyła dany program, czy też temu, kto ją zatrudnia? Odpowiedź na to pytanie można znaleźć w niniejszym artykule.
Czym właściwie są prawa autorskie?
Pojęcie praw autorskich wiąże się nieodłącznie ze sferą własności intelektualnej. Mówiąc najprościej, jest to zespół praw, które przysługują twórcy danego utworu od chwili, w której ten utwór zaczyna powstawać. Co ważne, uzyskanie tych praw nie wymaga od twórcy żadnych formalności.
W kontekście powyższego należy dokonać pewnego rozróżnienia. Mianowicie twórcy przysługują dwa rodzaje praw autorskich – osobiste prawo autorskie oraz majątkowe prawo autorskie. Pierwsze z nich ma charakter niezbywalny i jest ono ściśle powiązane z samym twórcą. To na przykład możliwość opatrzenia dzieła swoim nazwiskiem. Z kolei majątkowe prawo autorskie jest związane z twórcą w sposób pośredni, a także jest ono ograniczone czasowo. W praktyce zapewnia ono możliwość zarabiania na stworzonym przez siebie utworze. Co ważne, istnieje możliwość przeniesienia majątkowych praw autorskich na inny podmiot, jednakże, aby umowa w tym przedmiocie była ważna, musi zostać sporządzona w formie pisemnej.
W praktyce zdarza się tak, że twórcą programu komputerowego może być osoba działająca na własny rachunek, jak i pracownik. Pierwszy z tych przypadków nie budzi żadnych wątpliwości co do tego, komu przysługują prawa autorskie. Jak jednak jest w sytuacji pracowników?
Pracownik czy pracodawca?
Jeżeli chodzi o pracownika tworzącego oprogramowanie komputerowe na zlecenie swojego pracodawcy, niezwykle istotne są postanowienia umowy o pracę, które regulują tę kwestię. W przeciwnym razie, a więc gdy brak takich zapisów, prawa autorskie przysługują pracodawcy. Do ich nabycia dochodzi już w momencie powstania.
W związku z powyższym należy koniecznie zwrócić uwagę na jeszcze jeden bardzo ważny problem. Mianowicie w obecnych czasach popularne są inne formy zatrudnienia – umowa zlecenie oraz umowa o dzieło. W ich przypadku prawa autorskie do stworzonego programu komputerowego przysługują jego twórcy.
Warto jeszcze wyjaśnić jedną rzecz. Otóż pracodawca może rozporządzać nabytymi prawami autorskimi na wszystkich polach eksploatacji. Chodzi tutaj o sposoby wykorzystywania dzieła, a więc na przykład sprzedaż licencji, czy też kopiowanie.
Problematyka praw autorskich jest niezwykle istotna z punktu widzenia twórców oprogramowania komputerowego. Zawsze tworzą oni bowiem program, z którego ktoś będzie korzystał. Szczególnie gdy twórca jest pracownikiem innego podmiotu, powinien uważać na zapisy w umowie o pracę. Jeżeli nie postanowiono w niej inaczej, to pracodawca staje się właścicielem praw autorskich.