Ochrona utworu – przepisy karne
Blog

Skontaktuj się z nami

23-05-2022
Photo representing the subject of the blog

Najpopularniejsze posty

Zapisz się do Newslettera

Wyślij

Nie wszyscy mają tego świadomość, ale utwór jest chroniony także na gruncie przepisów prawa karnego. Oznacza to, że naruszenie dotyczące praw autorskich może stanowić przestępstwo. W niniejszym artykule zostaną omówione aspekty tego wymiaru ochrony utworów.


Definicja utworu w polskim systemie prawnym


Definicję utworu można znaleźć w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Otóż w art. 1 ust. 1 tejże ustawy można przeczytać, iż przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).


Z powyższego wynika jednoznacznie, że każdy utwór ma trzy zasadnicze cechy, które go determinują. Mianowicie chodzi tutaj o następujące elementy:

  • przejaw działalności twórczej;
  • indywidualny charakter;
  • ustalenie w jakiejkolwiek postaci.

Wskazane powyżej cechy muszą występować jednocześnie. Warto również dodać, że z ochrony prawnej korzysta również utwór niedokończony.


Odpowiedzialność karna za naruszenie praw autorskich



W niektórych sytuacjach osoba, która dopuściła się naruszenia praw autorskich, może ponieść odpowiedzialność karną, nawet wówczas, gdy jej zachowanie nie rodzi odpowiedzialności cywilnej.


W związku z naruszeniem prawa autorskiego sprawca może dopuścić się następujących przestępstw:

  • przywłaszczenie sobie autorstwa czyjegoś dzieła;
  • wprowadzenie w błąd co do autorstwa danego dzieła;
  • brak informacji o autorstwie;
  • publiczne zniekształcanie utworu;
  • uniemożliwienie lub utrudnianie kontroli korzystania z utworu;
  • nieuprawnione lub niezgodne z warunkami uprawnienia rozpowszechnianie utworu bądź utrwalenie utworu w celu rozpowszechnienia;
  • nabycie lub pomoc w zbyciu, albo przyjęcie lub pomoc w ukryciu nośnika utworu rozpowszechnionego lub zwielokrotnionego bez uprawnienia lub wbrew warunkom tego uprawnienia;
  • wytwarzanie, obrót oraz reklama, ale też posiadanie, przechowywanie lub wykorzystywanie urządzeń przeznaczonych do niedozwolonego usuwania lub obchodzenia skutecznych technicznych zabezpieczeń DRM.

Warto również dodać, że w Kodeksie karnym stypizowano przestępstwo przeciwko mieniu, jakim jest uzyskanie cudzego programu komputerowego bez zgody uprawnionego, jeżeli jest dokonywane w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.


Tryb ścigania sprawcy



Zdecydowana większość wskazanych przestępstw ma charakter prywatnoskargowy. Oznacza to, że do wszczęcia postępowania karnego konieczne jest wniesienie prywatnego aktu oskarżenia. Jednym z wyjątków od tej reguły jest plagiat, który podlega ściganiu z urzędu.


Większość przestępstw można popełnić wyłącznie w sposób umyślny. Jednakże rozpowszechniania utworu bez uprawnienia lub wbrew jego warunkom można dopuścić się także nieumyślnie.


Z punktu widzenia postępowania karnego niezwykle istotny jest zgromadzony materiał dowodowy. Mogą to być nie tylko wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadków, ale także opinie biegłych. Te ostatnie mają szczególne znaczenie w przypadku naruszeń prawa autorskiego odnoszącego się do programów oraz systemów komputerowych.


Naruszenia prawa autorskiego mogą skutkować odpowiedzialnością karną. Z faktu tego wynika wprost, że tego rodzaju zachowania nie są akceptowalne społecznie, a co za tym idzie, ich sprawców należy ścigać i karać.