Ochrona utworu - przepisy cywilne
Blog

Skontaktuj się z nami

18-05-2022
Photo representing the subject of the blog

Najpopularniejsze posty

Zapisz się do Newslettera

Wyślij

Ochrona utworu jest realizowana zarówno na gruncie prawa cywilnego, jak i karnego. Obydwa te systemy przyznają jednak twórcy odmienne uprawnienia związane z możliwością dochodzenia swoich roszczeń. W niniejszym artykule zostaną omówione cywilnoprawne aspekty ochrony utworu.


Podstawa prawna ochrony utworu


Podstawowym źródłem ochrony prawnej utworu jest ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. To właśnie w tym akcie zostało zdefiniowane pojęcie utworu. Mianowicie w art. 1 ust. 1 tejże ustawy postanowiono, że przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).


Żeby zatem dany owoc aktywności człowieka mógł być uznany za utwór w świetle przepisów prawa, musi on cechować się trzema parametrami.


Mianowicie musi on:

  • być przejawem działalności twórczej;
  • mieć indywidualny charakter;
  • zostać ustalony w jakiejkolwiek postaci.

Co ważne, nie jest istotne, czy dany utwór został już ukończony, czy też jeszcze nie.


Ochrona na gruncie prawa cywilnego



Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem osoba, której osobiste prawa autorskie zostały naruszone bądź gdy istnieje prawdopodobieństwo, że może dojść do takiego naruszenia, może domagać się przede wszystkim zaniechania tego naruszenia. W jaki sposób to się odbywa? Otóż twórca może wystosować wobec sprawcy wezwanie dotyczące na przykład wskazania faktycznego autorstwa danego dzieła. Co więcej, jeżeli naruszenie to miało charakter zawiniony, wówczas twórca może żądać zasądzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.


Jeżeli zaś chodzi o naruszenie majątkowych praw autorskich, istnieją tutaj następujące możliwości:

  • roszczenie o zaniechanie dokonywanych naruszeń;
  • roszczenie o usunięcie skutków naruszenia;
  • roszczenie o naprawienie wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych (art. 415 Kodeksu cywilnego) albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia;
  • roszczenie o wydanie uzyskanych korzyści.

Jak dochodzić swoich praw?


Jeżeli ktoś ma świadomość, że jego prawa autorskie zostały naruszone, powinien skierować swoje roszczenia do osoby, która dopuściła się tego naruszenia. Najlepiej uczynić to na piśmie, aby móc to następnie udowodnić w razie potrzeby. Jeżeli polubowne załatwienie sprawy nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, wówczas pozostaje skierowanie jej na drogę sądową. W tym celu konieczne jest sporządzenie pozwu, który spełnia wszystkie wymogi stawiane pismom procesowym, a w szczególności zawiera sprecyzowane żądanie, wnioski dowodowe oraz uzasadnienie stanowiska.


Naruszenie praw autorskich może spotkać się z reakcją w postaci podniesienia roszczeń o charakterze cywilnoprawnym. W ten sposób autor danego utworu może domagać się zaprzestania naruszeń oraz świadczeń o charakterze kompensacyjnym. W praktyce wiele tego rodzaju spraw znajduje swój finał w sądzie, ponieważ strony sporu nie są w stanie porozumieć się polubownie.