Czy szkoły mogą korzystać z danych biometrycznych uczniów?
Blog

Skontaktuj się z nami

09-03-2022
Photo representing the subject of the blog

Najpopularniejsze posty

There are no blog posts added yet.

Zapisz się do Newslettera

Wyślij


Pojawienie się nowych technologii sprawia, że znajdują one zastosowanie w kolejnych aspektach codziennego życia. Najlepszym tego przykładem jest biometria, która jest używana do identyfikacji osób. Czy mogą ją wykorzystywać szkoły w stosunku do swoich uczniów? Jeżeli tak, to na jakich warunkach?

Czym są dane biometryczne?


Zgodnie z prawem dane biometryczne to nic innego jak dane osobowe, które wynikają ze specjalnego przetwarzania technicznego, dotyczą cech fizycznych, fizjologicznych lub behawioralnych osoby fizycznej oraz umożliwiają lub potwierdzają jednoznaczną identyfikację tej osoby, takie jak wizerunek twarzy lub dane daktyloskopijne (art. 4 pkt 14 RODO). Co ważne, przetwarzanie tego rodzaju danych wymaga nie tylko spełnienia jednej z przesłanki przetwarzania określonych w art. 6 ust. 1 RODO, ale i spełnienia jednego z warunków dopuszczalności z art. 9 ust. 2 RODO.


Jako przykłady danych biometrycznych można wskazać odciski palców oraz skanowanie tęczówek oczu. Obecnie identyfikacja za ich pomocą odbywa się dzięki systemom biometrycznym. Umożliwiają one automatyczne rozpoznanie danych konkretnych osób bez konieczności udziału człowieka. Dane biometryczne są także rejestrowane, wyodrębniane, a także poddawane dalszemu przetwarzaniu.



Biometria w szkole – czy można z niej korzystać?


Coraz więcej polskich szkół wykorzystuje dane biometryczne do identyfikacji swoich uczniów. Ich dyrektorzy uznają za podstawę takich działań udzielone przez uczniów wyraźne zgody (art. 9 ust. 2 lit. a RODO) lub o wyraźne zgody udzielone przez ich opiekunów prawnych w przypadku, jeżeli uczniowie nie posiadają jeszcze pełnej zdolności do czynności prawnych.


W myśl przepisów RODO zgoda jest ważna, jeżeli stanowi dobrowolne, konkretne, świadome i jednoznaczne wyrażenie woli podmiotu danych. W kontekście placówek oświatowych niezwykle istotna jest kwestia dobrowolności zgody.



Kontrowersje związane z biometrią w szkole.


Stosowanie biometrii w placówce szkolnej może wiązać się z ryzykiem nierównego traktowania uczniów. Przekonała się o tym dyrekcja Szkoły Podstawowej nr 2 w Gdańsku, na którą Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nałożył w 2020 roku karę finansową. Otóż szkoła ta wdrożyła system biometrycznej identyfikacji uczniów, którzy korzystają ze stołówki. Zgodnie z wewnątrzszkolnymi regulacjami uczniowie, którzy nie korzystali z rozwiązań biometrycznych, musieli ustąpić pierwszeństwa w kolejce po obiad tym, którzy z niej korzystali. W ten sposób model wydawania posiłków dyskryminował uczniów, których rodzice nie wyrazili zgody na pozyskiwanie danych biometrycznych swoich dzieci (Decyzja Prezesa UODO z dnia 18 lutego 2020 r., ZSZZS.440.768.2018, https://uodo.gov.pl/decyzje/ZSZZS.440.768.2018).


Decyzja ta została uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na mocy wyroku wydanego w dniu 7 sierpnia 2020 roku (sygn. akt II SA/Wa 809/20). Prezes UODO nie zgodził się jednak z tym rozstrzygnięciem i wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.


Podobne kontrowersje zaistniały również we Francji, także w odniesieniu do funkcjonowania szkolnych stołówek. W jednej z tamtejszych szkół wykorzystywano geometrię dłoni jako środek weryfikacji uczniów. Rozwiązanie to wzbudziło wątpliwości francuskiego organu nadzoru ochrony danych osobowych (Commission nationale de l'informatique et des libertés, CNIL), który również uznał, że faworyzowanie części uczniów jest niedozwolone.


Nowoczesne technologie z całą pewnością mogą ułatwić życie. Wiążą się one jednak z pewnego rodzaju ryzykiem. Przekonały się o tym szkoły w Polsce oraz we Francji, gdzie przygotowane modele wydawania posiłków na stołówkach budzą poważne wątpliwości z punktu widzenia ochrony danych osobowych. Z całą pewnością duże znaczenie będzie mieć rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego, które będzie mieć charakter ostateczny.