W umowach deweloperskich stosuje się różnego rodzaju zapisy, których celem jest zabezpieczenie interesów obydwu stron. W

W umowach deweloperskich stosuje się różnego rodzaju zapisy, których celem jest zabezpieczenie interesów obydwu stron. Wśród nich można niekiedy spotkać klauzulę waloryzacyjną. To specjalne zastrzeżenie, na mocy którego powstaje możliwość podniesienia ceny danego lokalu w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza, zmiany stawki podatków lub wzrostu cen materiałów budowlanych. Co warto wiedzieć o klauzuli waloryzacyjnej w umowie deweloperskiej? Czy takie rozwiązanie jest w ogóle legalne?

Cel waloryzacji ceny

Waloryzacja jest instytucją znaną prawu cywilnemu. Polega ona na możliwości zmiany ceny w przypadku istotnej zmiany wartości pieniądza, do której doszło po powstaniu danego zobowiązania. Mówiąc obrazowo, jeżeli ktoś umawia się ze swoim klientem na kwotę 300 000 złotych za oferowany przez niego towar, jednakże po zawarciu umowy zanim towar zostanie dostarczony, dojdzie do podwyżki podatków, sprzedawca będzie miał prawo do podniesienia ceny sprzedawanych rzeczy.

Jeżeli chodzi o umowy zawierane przez deweloperów, stosowanie w nich klauzuli waloryzacyjnej jest zasadniczo niedozwoloną praktyką. Wynika to z faktu, iż klient powinien mieć pewność dotyczącą ceny, jaką będzie musiał zapłacić za kupowane mieszkanie. Ewentualne ryzyko w tym zakresie spoczywa zawsze na deweloperze. Wyjątkiem jest zastosowanie waloryzacji przy zapewnieniu klientowi możliwości odstąpienia od umowy.

Na co należy zwrócić uwagę?

Pomimo że klauzule waloryzacyjne są niedozwolone, niektórzy deweloperze wciąż je stosują w zawieranych umowach. Waloryzacja może być skutkiem różnych czynników takich jak na przykład zmiana powierzchni nieruchomości stwierdzona w czasie odbioru nieruchomości lub inwentaryzacji powykonawczej, wzrost kosztów materiałów budowlanych i kosztów pracy, czy też zmiana stawki podatku VAT.

W orzecznictwie polskich sądów podnoszono bowiem, że cena musi być pewna dla osób kupujących mieszkanie. Nieprzewidziany wzrost ceny może sprawić, że dany klient nie będzie mógł pozwolić sobie na zakup lokalu, którym jest zainteresowany. Wyjściem z sytuacji jest więc umieszczenie klauzuli waloryzacyjnej wraz z możliwością odstąpienia od umowy przez klienta. Będzie on mógł z niej skorzystać, jeżeli okaże się, że dana transakcja przerasta jego możliwości finansowe.

Co zrobić, gdy w umowie znajduje się niedozwolona klauzula?

Jeżeli w umowie deweloperskiej znajdzie się klauzula niedozwolona, wówczas najlepiej jest załatwić sprawę polubownie, czyli po prostu się porozumieć. Gdyby jednak okazało się to niemożliwe, klientowi przysługuje powództwo o ustalenie istnienia lub nieistnienia prawa, które znajduje swoje źródło w kwestionowanym postanowieniu umownym. Pozew w tym przedmiocie powinien spełniać ogólne wymogi przewidziane dla pism procesowych, a ponadto zawierać uzasadnienie, w którym są przedstawione wszystkie okoliczności sprawy. Konieczne jest także uiszczenie opłaty sądowej.

Innym wyjściem z sytuacji jest zaczekanie na wniesienie pozwu przez dewelopera. Wówczas klient może w odpowiedzi na pozew podnieść żądanie ustalenia istnienia lub nieistnienia danego prawa. W takim przypadku to na konsumencie będzie spoczywał obowiązek wykazania, że dany zapis jest niedozwolony z punktu widzenia prawa.

W tym miejscu należy również dodać, iż istnieje możliwość zawiadomienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), który może wszcząć kontrolę. Do zainicjowania postępowania konieczne jest złożenie wniosku w tym przedmiocie.

Stosowanie klauzuli waloryzacyjnej w umowie z deweloperem jest zasadniczo niedozwolone, chyba że w kontrakcie przewidziana została możliwość odstąpienia od niego. Bez względu na wszystko kupując mieszkanie, zawsze warto dokładnie przeczytać umowę. Pozwoli to uniknąć wielu nieporozumień, które mogą przysporzyć wielu niepotrzebnych problemów.