Zgodnie z polskim prawem wywłaszczenie możliwe jest wyłącznie na cele publiczne. Najlepszym tego przykładem jest budowa autostrady. Osoba, u której ma miejsce wywłaszczenie nieruchomości ma jednak pewne prawa. Chodzi m.in. o wypłacone odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości. Jak to jeszcze dokładnie wygląda i jakie są podstawy wywłaszczenia nieruchomości? Właśnie temu zagadnieniu poświęcony jest kolejny artykuł na naszym blogu.
Wywłaszczenie - rozdaje wywłaszczenia i informacje podstawowe
Pod pojęciem wywłaszczenia należy rozumieć przymusowe pozbawienie własności oraz pozbawienie albo ograniczenie prawa rzeczowego przysługującego danej osobie. Istnieją różne formy wywłaszczenia. W praktyce najczęściej wywłaszczenie dotyczy nieruchomości. Wywłaszczenie nieruchomości polega na zapewnieniu miejsca do realizacji dużej inwestycji o charakterze publicznym.
Tryb wywłaszczenia nieruchomości
Jeżeli dana nieruchomość znajduje się na obszarze, który jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego albo została w stosunku do niej wydana decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, wówczas możliwe jest wywłaszczenie w trybie zwykłym. Należy jednak dodać, że wywłaszczenie możliwe jest wyłącznie na cele publiczne, gdy jest ono jedynym sposobem zrealizowania danego celu.
Wywłaszczenia dokonuje zawsze starosta właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Co jednak ważne, jest ono możliwe tylko na rzecz Skarbu Państwa.
Postępowanie w przedmiocie wywłaszczenia: procedura wywłaszczenia nieruchomości
Kiedy dochodzi do wywłaszczenia lokatora?
Jeżeli właścicielowi przysługuje odpowiednie prawo własności nieruchomości, to pierwszym etapem, z którego składa się procedura wywłaszczeniowa, są rokowania. Mają one na celu ustalenie warunków ewentualnej sprzedaży danej nieruchomości w drodze umowy oraz oczywiście sama decyzja administracyjna o wywłaszczeniu. Co ważne, w trakcie rokowań dotychczasowy właściciel nieruchomości może otrzymać nieruchomość zamienną. Etap ten jest prowadzony przez starostę. Dwa miesiące po jego zakończeniu można przejść do kolejnej fazy postępowania, czyli do rozprawy administracyjnej, którą również prowadzi starosta. Jej celem jest wydanie decyzji dotyczącej wywłaszczenia, w której określona zostaje między innymi wysokość wypłacanego odszkodowania właścicielom wywłaszczonej nieruchomości.
Zdarza się, że właściciel może nie zgodzić się na wywłaszczenie. Jeżeli właściciel chce sprzeciwić się wywłaszczeniu nieruchomości, przysługuje mu prawo wniesienia odwołania od tego rozstrzygnięcia do wojewody w terminie 14 dni. Zasadniczo w dniu, w którym decyzja staje się ostateczna, prawo własności przechodzi na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Wówczas możliwe staje się dokonanie odpowiedniego wpisu w księdze wieczystej.
Prawo do odszkodowania właścicielom wywłaszczonej nieruchomości
Odszkodowanie pieniężne za wywłaszczenie gruntu - jakiej wysokości wywłaszczonemu przysługuje odszkodowanie? Zasady ustalania odszkodowania.
Odszkodowanie pieniężne przysługuje dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, która została wywłaszczona. Wartości odszkodowania za wywłaszczenie powinna odpowiadać doznanemu uszczerbkowi majątkowemu. Odszkodowanie jest ustalane przez starostę po sporządzeniu operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę. Wysokość przyznanego odszkodowania zależy od kilku elementów. Przy ustaleniu wartości bierze się pod uwagę szereg czynników takich jak na przykład powierzchnia nieruchomości, jej położenie i przeznaczenie, rynkowa wartość wywłaszczanej nieruchomości, a także stan techniczny budynku. Wysokość wypłaconego odszkodowania i szacowanie wartości odszkodowania nie jest zatem jednoznaczne.
Odszkodowanie pieniężne może zostać wypłacone w gotówce albo poprzez przekazanie nieruchomości zastępczej. W tym drugim przypadku istnieje możliwość uzyskania dopłaty pieniężnej, jeżeli pomiędzy nieruchomościami zachodzi różnica wartości.
Kiedy minie czas na decyzję o wypłacie odszkodowania, wypłata odszkodowania ma miejsce w terminie 14 dni od chwili jej podjęcia. Jest ono wypłacane jednorazowo. Opóźnienia w wypłacie odszkodowania zazwyczaj nie mają miejsca.
Własność jest jednym z fundamentów prawidłowo funkcjonującej gospodarki. Z tego względu konieczne jest zapewnienie jej odpowiedniej ochrony prawnej. Niemniej w niektórych sytuacjach powstaje konieczność wywłaszczenia. Warto wiedzieć, że w takiej sytuacji właścicielowi przysługują pewne prawa.