Hejt a ochrona dóbr osobistych
Blog

Skontaktuj się z nami

06-09-2022
Photo representing the subject of the blog

Najpopularniejsze posty

Zapisz się do Newslettera

Wyślij

Wielu internautów spotkało się w swoim życiu z hejtem, niekoniecznie będąc jego ofiarą. Przeglądając różnego rodzaju serwisy internetowe, można bowiem bez trudu natknąć się na nienawistne komentarze pod adresem innych osób. Nie wszyscy jednak wiedzą, że takie wpisy mogą stanowić naruszenie dóbr osobistych.



Hejtu nie należy bagatelizować


Hejt to nic innego jak zachowania o charakterze nienawistnym, które mają na celu ośmieszenie danej osoby lub jej poniżenie ze względu na rasę, narodowość, płeć bądź inny czynnik. Może on również dotyczyć grupy osób, przedsiębiorstwa, a nawet jakiegoś działania.


Z całą pewnością nie należy bagatelizować hejtu. Jego skutki bywają bowiem niezwykle poważne, szczególnie gdy dotyka on dzieci i młodzieży. Tego typu osoby są bardzo wrażliwe na wszelkie formy krytyki, zwłaszcza jeżeli jest ona dokonywana w sposób publiczny, na oczach ich rówieśników. W ten sposób powstają problemy psychiczne, z którymi nierzadko nie da się uporać bez pomocy specjalisty. Co więcej, w niektórych przypadkach przekształcają się one w rozstrój zdrowia, także fizycznego.


Pozostawianie hejtu bez reakcji to również pokazanie osobom, które się go dopuszczają, że są w bezkarne. Tak nie powinno być, albowiem zachowania o charakterze nienawistnym nie są akceptowalne społecznie.



Naruszenie dóbr osobistych


W przepisach Kodeksu cywilnego (KC) zapewniono ochronę dóbr osobistych. Pod tym pojęciem należy rozumieć dobra niemajątkowe, które są chronione prawem. Przysługują one nie tylko osobom fizycznym, ale i prawnym, a także jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej.


W przypadku hejtu dochodzi do naruszenia dobrego imienia danej osoby oraz szacunku, jakim cieszy się ona w społeczeństwie. Jeżeli dojdzie do takiego naruszenia, poszkodowany ma prawo żądać jego zaniechania, a także podjęcia czynności niezbędnych do usunięcia jego skutków. To jednak nie wszystko, albowiem może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, a nawet odszkodowania, jeżeli skutkiem naruszenia jest szkoda majątkowa.


W tym miejscu warto zwrócić uwagę na wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 stycznia 2022 roku (sygn. akt I Aca 750/20, LEX nr 3333177). Mianowicie stwierdzono w nim, że zgodnie z art. 24 § 1 KC ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. Może również domagać się zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Z art. 24 § 1 KC wynika domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego, co oznacza, że wykazanie samego faktu naruszenia dobra obciąża powoda, ale już nie na powodzie spoczywa ciężar wykazania bezprawności działań naruszających dobra osobiste. To pozwany chcąc uwolnić się od odpowiedzialności, może wykazywać, że jego działanie nie nosi cech bezprawności. Z powołanego przepisu wynika bowiem w sposób jednoznaczny, że ochrona przysługuje wyłącznie przed działaniem bezprawnym. Bezprawność jest więc konieczną przesłanką do udzielenia ochrony. Za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi jedna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je oraz, że do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się: działanie w ramach porządku prawnego tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego oraz działanie w obronie uzasadnionego interesu. Aby zatem zwolnić się od odpowiedzialności pozwany musi wykazać, że zachodzi któraś z wymienionych okoliczności.



Jak dochodzić swoich praw?


Pierwszą czynnością, jaką należy podjąć w związku z dochodzeniem swoich praw, jest zgłoszenie problemu administratorowi strony, na której ktoś opublikował obraźliwy wpis. Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, jeżeli nie usunie on takich komentarzy, wówczas będzie odpowiadał za naruszenie dóbr osobistych.


Natomiast w przypadku, gdy poszkodowany zna personalia naruszającego, może zwrócić się bezpośrednio do niego, aby na przykład zapłacił określoną sumę tytułem zadośćuczynienia. Gdyby jednak nie zgodził się on na polubowne rozwiązanie sporu, nie pozostaje nic innego jak skierowanie pozwu do sądu. Należy w nim opisać sytuację, w której doszło do naruszenia dóbr osobistych. Na szczególną uwagę zasługuje jeden fakt – otóż zgodnie z przepisami to pozwany musi udowodnić, że naruszenie, którego się dopuścił, miało charakter bezprawny. Tylko wówczas uwolni się on od odpowiedzialności cywilnej.


Hejt może być rozpatrywany zarówno w kontekście przepisów prawa karnego, jak i prawa cywilnego. Z punktu widzenia osoby, która stała się jego ofiarą, ta druga możliwość bywa nierzadko korzystniejsza. Za naruszenie dóbr osobistych przysługuje bowiem zadośćuczynienie, a niekiedy również odszkodowanie.