Ile czasu od umowy darowizny można ubiegać się o zachowek?
Blog

Skontaktuj się z nami

14-03-2022
Photo representing the subject of the blog

Najpopularniejsze posty

Zapisz się do Newslettera

Wyślij


Prawo spadkowe - instytucja zachowku

Zgodnie z prawem zapłaty zachowku może żądać spadkobierca, który został pominięty w testamencie. Prawo do zachowku jest wtedy często stosowane. Żądanie zapłaty zachowku wiąże się jednocześnie z kilkoma zasadami, których trzeba przestrzeć. Z tego typu roszczeniem można jednak wystąpić w określonym przepisami terminie, ponieważ najzwyczajniej zachowek może się przedawnić. Sytuacja nieco się komplikuje, jeżeli spadkodawca uczynił darowiznę na rzecz jednego spośród spadkobierców. Czy zachowek może się przedawnić? Ile czasu ma wówczas uprawniony na zgłoszenie swojego roszczenia i kiedy przedawnia się roszczenie o zapłatę zachowku? Oraz kto może ubiegać się o zachowek? Odpowiadamy w poniższym artykule.


Czym jest zachowek po rodzicach?

Zachowek jest instytucją prawa spadkowego, której celem jest zabezpieczenie interesów najbliższych spadkodawcy. Jest to część majątku spadkodawcy, którą powinni otrzymać jego najbliżsi za jego życia albo po jego śmierci - w takim przypadku określona osoba może starać się o zachowek. Prawo do zachowku posiadają zazwyczaj najbliżsi członkowie rodziny. W praktyce jest to najczęściej suma pieniężna, której mogą żądać osoby uprawnione (pominięte w testamencie) od zobowiązanych. Uprawnienie do żądania zachowku powstaje wówczas, gdy dana osoba nie otrzymała części majątku, która należy się jej zgodnie z przepisami regulującymi dziedziczenie ustawowe. Komu się należy zachowek?

Osobami, które mogą próbować wyegzekwować zachowek, są zstępni spadkodawcy, a więc jego dzieci, wnuki, prawnuki itd., oraz małżonek i rodzice, jeżeli nie ma zstępnych.


W przepisach przewidziano również katalog osób, które nie mogą żądać zachowku. Mianowicie chodzi tutaj o:

-uznanych za niegodnych dziedziczenia;

-tych, którzy zrzekli się dziedziczenia po spadkodawcy;

-osoby, które odrzuciły spadek;

-małżonek, który został wyłączony od dziedziczenia, gdy spadkodawca z uzasadnionych przyczyn wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy;

osoby wydziedziczone przez spadkodawcę, czyli pozbawione prawa do zachowku.


Jeżeli ktoś należy do którejś w powyższych grup, nie będzie posiadał prawa do zachowku.


Darowizna a zachowek

Mówiąc najprościej, darowizną jest nieodpłatne świadczenie na rzecz innej osoby. Jest ona dość często stosowanym sposobem na uniknięcie problemów spadkowych, aczkolwiek w praktyce różnie z tym bywa. Tego rodzaju rozporządzenie częścią majątku może być krzywdzące dla spadkobierców, stąd też ustawodawca zapewnił im ochronę prawną.


Do kiedy można zgłosić roszczenie o zachowek? Ustawowy termin przedawnienia

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że roszczenie o zachowek ulega przedawnieniu. Istenieje określony termin przedawnienia. Otóż okres przedawnienia wynosi 5 lat i rozpoczyna on swój bieg w dniu śmierci spadkodawcy – w przypadku dziedziczenia ustawowego – albo w dniu ogłoszenia testamentu.


Kiedy darowizna nie wlicza się do zachowku?


Jaki wpływ ma darowizna na zachowek?


Rozważając dochodzenie roszczenia zachowku, należy przede wszystkim ustalić datę wykonania darowizny. Otóż przy obliczaniu wysokości zachowku nie uwzględnia się darowizn, które zostały dokonane 10 lat przed śmiercią spadkodawcy na rzecz osób niebędących spadkobiercami. W przypadku obdarowania spadkobierców oraz osób uprawnionych do zachowku termin 10 lat, o którym mowa przed chwilą, nie obowiązuje. Innymi słowy, wszystkie darowizny dokonane na ich rzecz są uwzględniane podczas obliczania wysokości zachowku. Należy jednak dodać, że obdarowany jest zobowiązany do zapłaty tytułem zachowku jedynie sumy mieszczącej się w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.


W tym kontekście warto zaznaczyć jeszcze jedną rzecz. Mianowicie ze względu na trudną sytuację materialną zobowiązanego do uiszczenia zachowku sąd może obniżyć wysokość tego świadczenia. Podobnie wygląda sytuacja, gdy uprawniony do zachowku zachowywał się niewłaściwie wobec spadkodawcy, na przykład nie interesował się jego stanem zdrowia czy też nie utrzymywał z nim żadnych kontaktów. O obniżeniu wysokości zachowku zawsze decyduje jednak sąd.


Dokonanie darowizny rodzi określone konsekwencje na gruncie prawa spadkowego. Dotyczą one przede wszystkim kwestii związanych z możliwością dochodzenia zachowku. Warto jednak pamiętać o terminie 10 lat, który odnosi się do darowizn dokonanych na rzecz osób niebędących spadkobiercami.