Czy sąd może odmówić rozwodu?
Blog

Skontaktuj się z nami

09-02-2022
Photo representing the subject of the blog

Najpopularniejsze posty

Zapisz się do Newslettera

Wyślij

Wiele osób składając pozew o rozwód, oczekuje satysfakcjonującego je orzeczenia. Tymczasem należy wiedzieć, że rozłączenie małżonków musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w przepisach prawa. Czy zatem sąd może odmówić orzeczenia rozwodu? Oczywiście, w pewnych okolicznościach będzie to jak najbardziej uzasadnione. O jakie przypadki chodzi? O tym w naszym kolejnym artykule.


Dobro wspólnych małoletnich dzieci



Ustawodawca wyszedł z jak najbardziej słusznego założenia, że dobro małoletnich dzieci powinno być chronione w razie rozstania ich rodziców. Należy zaznaczyć, że w przepisach nie zdefiniowano pojęcia dobra dziecka, stąd też jego interpretacja może przysparzać wielu problemów. Do sądu należy również dokonanie oceny ewentualnego wpływu rozwodu na dobro dzieci. W rzeczywistości sądy rzadko odmawiają rozwodu z tego powodu. Najczęściej bowiem składy orzekające widzą, że trwanie w małżeństwie przez skonfliktowanych rodziców negatywnie wpływa na sytuację małoletnich dzieci. W związku z tym orzeczenie rozwodu nie powinno być sprzeczne z ich dobrem.


Sąd powinien więc zbadać następujące kwestie:




  • czy orzeczenie rozwodu nie będzie skutkować osłabieniem więzi pomiędzy dziećmi a małżonkiem, który wyprowadzi się z domu;
  • jak będzie wyglądać zaspokajanie potrzeb (zarówno materialnych, jak i emocjonalnych) dzieci po rozstaniu rodziców;
  • zbadanie czy dalsze trwanie małżeństwa nie będzie dla dzieci bardziej korzystne aniżeli orzeczenie rozwodu.

W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na jeszcze jedną niezwykle istotną kwestię. Otóż na równi z dziećmi pochodzącymi z małżeństwa traktowane są dzieci przysposobione (adoptowane).


Sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego



W toku postępowania rozwodowego może okazać się, że orzeczenie rozwodu jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego pomimo istnienia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Pojęcie to pojawia się dość często w polskim prawie. Jest to tak zwana klauzula generalna, zwrot niedookreślony, którego interpretacja nierzadko przysparza problemów. Wymaga ona dokładnego rozważenia wszystkich okoliczności danej sprawy.


Kiedy rozwód mógłby być sprzeczny z zasadami współżycia społecznego? Otóż w orzecznictwie wskazuje się na przykład sytuację, w której jeden z małżonków jest nieuleczalnie chory, a drugi występuje o rozwód.



W tym kontekście warto zwrócić uwagę na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy. Otóż stwierdził on, że niezgodne z zasadami [...] moralności byłoby uznanie za ważny powód rozkładu pożycia małżeńskiego nieuleczalnej choroby małżonka, kiedy jego stan wymaga udzielenia mu materialnej i moralnej pomocy. Zasada ta nie może mieć jednak zastosowania w wypadku nieuleczalnej choroby psychicznej współmałżonka. Przy chorobie fizycznej zachodzi możliwość utrzymania więzi duchowej, istnieje pełne odczucie skutków rozwodu ze strony chorego i dlatego względy moralne nakazują udzielenia mu opieki nie tylko materialnej, ale i moralnej tak, aby ulżyć losowi chorego. Natomiast w wypadku choroby psychicznej nie zachodzi możliwość utrzymania więzi duchowej, a sam chory nie odczuwa w tak ostry sposób skutków rozwodu, gdy jeszcze stan jego zdrowia wymaga pobytu w szpitalu, drugi małżonek nie może mu praktycznie zapewnić niczego więcej poza dostarczeniem pomocy i opieki materialnej i w tych warunkach udzielenie temu małżonkowi rozwodu może znaleźć usprawiedliwienie w poczuciu moralnym społeczeństwa (orzeczenie SN z dnia 2.07.1960 r. ICR 491/61, OSPiK 1963/3, poz. 68).


Żądanie rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa



Na żądanie rozwodzących się małżonków sąd może odstąpić od orzekania o winie za rozpad małżeństwa. Bywają jednak sytuacje, w których stronom zależy na tym, aby ta kwestia została rozpatrzona przez skład orzekający, a następnie ujęta w wyroku. Jeżeli jednak sąd dojdzie do wniosku, że z pozwem rozwodowym występuje strona, która jest wyłącznie winna rozpadowi pożycia małżeńskiego, wówczas może on odmówić orzeczenia rozwodu. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy małżonek niewinny zgodzi się na rozwód.


Sąd Najwyższy wypowiedział się również w tej materii. Otóż przyznał on, że kiedy małżonek niewinny kieruje się motywami zasługującymi na potępienie z punktu widzenia moralnego, w szczególności, jeżeli istnieje podstawa do ustalenia, że małżonek niewinny odmawia zgody na rozwód wyłącznie w zamiarze szykany albo dla zemsty lub z nienawiści do małżonka winnego, uznanie odmowy za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego nie budzi wątpliwości (uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 16.03.1968 r., III CZP 70/66, OSN 1968, poz. 77).